Innocenty X
Giovanni Battista Pamfili | |||
Papież Biskup Rzymu | |||
Innocenty X (1650) | |||
| |||
Kraj działania | |||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 7 maja 1574 | ||
Data i miejsce śmierci | 7 stycznia 1655 | ||
Miejsce pochówku | |||
Papież | |||
Okres sprawowania | 15 września 1644–7 stycznia 1655 | ||
Prefekt Świętej Kongregacji Soboru Trydenckiego | |||
Okres sprawowania | 1639–15 września 1644 | ||
Wyznanie | katolicyzm | ||
Kościół | |||
Nominacja biskupia | 19 stycznia 1626 | ||
Sakra biskupia | 25 stycznia 1626 | ||
Wybór patriarchy | 19 stycznia 1626 | ||
Kreacja kardynalska | 30 sierpnia 1627 | ||
Kościół tytularny | S. Eusebio (12 sierpnia 1630) | ||
Pontyfikat | 15 września 1644 | ||
|
Data konsekracji | 25 stycznia 1626 | ||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Konsekrator | Laudivio Zacchia | ||||||||||||||||||||||
Współkonsekratorzy | Alfonso Manzanedo de Quiñones | ||||||||||||||||||||||
|
Innocenty X (łac. Innocentius X, właśc. Giovanni Battista Pamfili (lub Giovanni Battista Pamphilj); ur. 7 maja 1574 w Rzymie – zm. 7 stycznia 1655 tamże[1]) – 236. papież w okresie od 15 września 1644 do 7 stycznia 1655[2].
Życiorys
Wczesne życie
Jego przodkowie osiedli w Rzymie pod koniec XV wieku. Był prapraprawnukiem Aleksandra VI[3], tym samym ostatnim papieżem w historii, będącym bezpośrednim potomkiem innego papieża. Jego rodzicami byli Camillo Pamfili i Maria Cancellieri del Bufalo[3].
Został nakłoniony przez stryja, późniejszego kardynała Girolamo Pamphiljego, do wybrania kariery duchownej[3]. W Collegio Romano obronił doktorat z prawa (1594)[3]. Pracował w Kurii Rzymskiej, w 1604 został sędzią trybunału Roty Rzymskiej (zastępując stryja mianowanego kardynałem); był także radcą Penitencjarii Apostolskiej[3]. Od marca 1621 do 1625 przebywał z misją nuncjusza w Neapolu, następnie był radcą kardynała Francesco Barberiniego (starszego), specjalnego legata we Francji (1625) i Hiszpanii (1626)[3].
19 stycznia 1626 został mianowany tytularnym patriarchą Antiochii, a w maju t.r. nuncjuszem w Hiszpanii[3]. 30 sierpnia 1627 papież Urban VIII kreował nuncjusza Pamphiliego kardynałem (w sekretnym trybie in pectore), ujawniając nominację w listopadzie 1629[3]. Otrzymał czerwony kapelusz i kościół tytularny S. Eusebio po powrocie z Hiszpanii, na konsystorzu 12 sierpnia 1630.
Pamphili jako kardynał zasiadał w sześciu stałych kongregacjach Kurii Rzymskiej[4]:
- Kongregacji ds. Soboru Trydenckiego (od 1630, w 1639 został jej prefektem)
- Kongregacji ds. Kościelnych Immunitetów (od 1630, w 1639 został jej prefektem)
- Kongregacji Rozkrzewiania Wiary (od 1630)
- Kongregacji ds. Obrzędów (od 1630)
- Kongregacji Świętego Oficjum Inkwizycji (od 1642)
- Kongregacji ds. Ceremoniału (w 1644)
Ponadto od 12 stycznia 1643 do 14 marca 1644 sprawował kadencyjną funkcję kamerlinga Świętego Kolegium Kardynalskiego. Pełnił także urząd protektora zakonu bazylianów (1634)[5] oraz wiceprotektora Królestwa Polskiego (1636)[6].
Po długim pontyfikacie Urbana VIII, elektorzy na konklawe postanowili wybrać papieża starszego wiekiem, a zarazem nie tak profrancuskiego jak Urban. Wybór padł na kardynała Pamphiliego 15 września 1644 po 36-dniowym konklawe[2]. Nowy papież przyjął imię Innocentego X, został koronowany 4 października 1644 i odbył ingres do bazyliki laterańskiej 23 listopada 1644.
Pontyfikat
Papież Innocenty na początku pontyfikatu stanął przed zadaniem rozliczenia rodziny swojego poprzednika, Barberinich, która korzystając z wpływów dopuściła się licznych nadużyć[1]. Kilku przedstawicieli Barberinich wyjechało pospiesznie z Rzymu i znalazło schronienie u kardynała Mazarina. Innocenty X powołał specjalną komisję mającą zbadać nadużycia finansowe i polityczne Barberinich, ostatecznie jednak po kilku latach udzielił przebaczenia i zezwolił im na powrót do Rzymu, a w 1653 mianował nawet kolejnego Barberiniego (Carlo, stryjecznego wnuka Urbana VIII) kardynałem[1].
Sam papież Innocenty również nie był wolny od wady nepotyzmu, ale prawie żaden z jego krewniaków nie został podniesiony do godności kardynalskiej[1]. Cień na pontyfikat Innocentego X rzuca natomiast zażyłość z wdową po jego bracie, donną Olimpią Maidalchini, która zdominowała i całkowicie podporządkowała sobie papieża[2]. Innocenty spełniał wszystkie zachcianki bratowej i nie podejmował żadnej ważniejszej decyzji bez zasięgnięcia opinii „papieżycy Olimpii I”, z ukrycia wysłuchującej wszystkich audiencji. Tym sposobem w Rzymie zalegalizowana została prostytucja, z której korzyści czerpała signora Maidalchini[1]. Jednak nie tylko na nierządzie pochodząca z wpływowego, lecz średnio zamożnego rodu arystokratka dorobiła się ogromnego majątku i jednego z najbardziej wystawnych dworów siedemnastowiecznej Europy – za przekonanie papieża do podjęcia konkretnej decyzji brała łapówki od dziesiątek tysięcy „potrzebujących”. Sam Innocenty również obsypywał bratową kosztownymi prezentami, co nie zmienia faktu, że i tak go notorycznie okradała, a po śmierci – ograbiła doszczętnie. Olimpia Maidalchini zdołała również m.in. zdobyć nominację kardynalską dla swojego syna, Camillo[1]. Ten jednak po pewnym czasie zrezygnował z piastowanych funkcji by ożenić się z księżniczką Olimpią Aldobrandini di Rossano, sukcesorką rodu papieża Klemensa VIII, tworząc w ten sposób najbogatszy ród Italii. Innocenty, wbrew woli Olimpii, nie mianował bratanka sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, powołując zamiast niego, kardynała Giovanniego Giacomo Panciroliego[1]. Dodatkowo powierzył realne rządy sekretarzowi stanu, co ukróciło wpływy kardynałów nepotów[2]. Jednak domniemywany romans papieża z bratową, okazał się plotką[1].
W pierwszych latach pontyfikatu Innocentego X zakończyła się wojna trzydziestoletnia[2]. Papież nie był zadowolony z zawartego w Westfalii traktatu pokojowego, uznając, że jest zbyt korzystny dla protestantów[2]. 24 października 1648 papież ogłosił brewe Zelus domus Dei, w którym uznał warunki traktatu za nieważne, jednak głos ten został w Europie zlekceważony[1]. W konflikcie hiszpańsko-francuskim Innocenty wspierał Hiszpanię, gdyż uważał, że stanowi ona mniejsze zagrożenie dla papiestwa[1]. W 1648 nie zgodził się na uznanie Jana IV Bragancy królem zbuntowanej przeciwko władzy hiszpańskiej Portugalii i obsadzenie portugalskich biskupstw jego kandydatami, choć z drugiej strony nie potępił tego buntu[1].
Innocenty X wspierał działalność misyjną, podniósł znaczenie Kongregacji Rozkrzewiania Wiary (Propaganda Fide), kolegium dominikańskiemu w Manili (Filipiny) nadał rangę uniwersytetu[1]. Wsparł decyzję Kongregacji Rozkrzewiania Wiary zabraniającą misjonarzom jezuickim w Chinach używanie w liturgii miejscowych rytuałów[1]; ta decyzja została zmieniona przez jego następcę. 31 maja 1653 papież ogłosił bullę Cum occasione, w której zdecydowanie potępił tezy jansenistyczne, zawarte w dziele Jansena Augustinus[1]. W 1650 Innocenty patronował obchodom w Rzymie Roku Jubileuszowego.
Był protektorem sztuki. W okresie pontyfikatu Innocentego X ukończono zdobienie wnętrza bazyliki watykańskiej, odbudowano Piazza Navona, wybudowano Villa Doria Pamphili[1]. Słynny portret papieża namalował Diego Velázquez w 1650 roku.
Papież Innocenty X dokonał reformy więziennictwa Państwa Papieskiego (wprowadzono wówczas podział na cele). W 1646 nominację kardynalską uzyskał Jan Kazimierz, syn Zygmunta III Wazy, który dzięki temu w honorowy sposób zakończył nowicjat jezuicki, a wkrótce został królem Polski[2].
Nominacje kardynalskie
Kreował 40 kardynałów na ośmiu konsystorzach[3].
Ważniejsze dokumenty dogmatyczne
- Konstytucja Cum occasione potępiająca pięć zdań Korneliusza Janseniusza, twórcy jansenizmu. Konstytucja ta uznawana jest za dokument nieomylny Kościoła katolickiego (BF, s. 337, Poznań, 2000).
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o John N.D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 393–395. ISBN 83-06-02633-0.
- ↑ a b c d e f g Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 144–145. ISBN 83-7006-437-X.
- ↑ a b c d e f g h i Pamphili, Giambattista. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-09-04]. (ang.).
- ↑ Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus congregationum, tribunalium et Collegiorum urbis 1629-1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 136, 222, 223, 241, 250, 252. ISBN 978-3451216534.; Herman, s. 93.
- ↑ Weber, s. 224.
- ↑ Herman, s. 96.
Bibliografia
- Eleanor Herman: Królowa Watykanu. Warszawa: Wydawnictwo Jeden Świat, 2009. ISBN 978-83-89632-45-6. (pol.).
- Richard McBrien, Leksykon papieży. Pontyfikaty od Piotra Apostoła do Jana Pawła II, Warszawa 2003
- Stanisław Jankowski, Grzechy rzymskich papieży
- Jean Mathieu-Rosay Prawdziwe oblicza papieży
- Stanisław Głowa, Ignacy Bieda, Breviarium Fidei, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań, 2000.
- Pope Innocent X. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-09-04]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Innocenty X – dokumenty w bibliotece Polona
- p
- d
- e
- Kategoria Papieże
- p
- d
- e
- 15 września 1644 – 7 stycznia 1655
Biografia |
|
---|---|
Pontyfikat | |
Dokumenty papieskie |
|
Współpracownicy |
- p
- d
- e
Prefekci Kongregacji Soborowej |
|
---|---|
Prefekci Kongregacji ds. Duchowieństwa |
|
Prefekci Dykasterii ds. Duchowieństwa |
|
- p
- d
- e
Prefekci Kongregacji |
|
---|---|
Prefekci Kongregacji ds. Soboru Trydenckiego |
|
- ISNI: 0000000120966169
- VIAF: 89748824
- ULAN: 500281685
- LCCN: n85084632, nr94043140
- GND: 118710788
- BnF: 122439700
- SUDOC: 069003289
- SBN: RAVV020531
- NLA: 61542853
- NKC: jo2006325068
- BNE: XX1142156
- NTA: 072483636, 173014259
- PLWABN: 9810659848605606
- NUKAT: n00031671
- J9U: 987007280869705171
- CANTIC: a10237987
- BNC: 000399597
- BLBNB: 000185597
- LIH: LNB:7Wr;=Bm
- RISM: people/325308
- PWN: 3914828
- Britannica: biography/Innocent-X
- Treccani: innocenzo-x-papa
- Universalis: giambattista-innocent-x
- SNL: Innocens_10.
- VLE: inocentas-x
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 27508