Pałac w Załężu (nazywany również Dworem) – neoklasycystyczny pałac położony przy ulicy Gliwickiej 159 w Katowicach, na terenie dzielnicy Załęże[1]. Stanowił on w przeszłości fragment założenia folwarcznego[3]. Pałac został wzniesiony w latach 1886–1887 i mieściła się w nim pierwotnie regionalna dyrekcja spółki Georg von Giesches Erben. W latach międzywojennych była siedzibą spółki Giesche, a obecnie prywatnego szpitala.
Historia
Istnienie załęskiego folwarku datuje się na wiek XVI wiek. W XIX wieku folwark należał do właścicieli wsi Załęże. Na terenie folwarku pałac wzniesiono w latach 1886–1887. Powstał on w miejscu dawnego, prawdopodobnie drewnianego budynku[3]. Nowy pałac został przebudowany w 1905 roku według projektu Georga i Emila Zillmannów (następne przebudowy w latach: 1924, 1925 i 1933)[1]. W pałacu dworskim od 1886 do 1945 roku mieściła się regionalna dyrekcja Spółki Akcyjnej Spadkobierców Georga von Giesche[4]. Od 1887 roku mieszkał tu generalny dyrektor spółki Georg von Giesches Erben – Friedrich Bernhardi, który w 1896 roku kierował stąd akcją ratowniczą w kopalni Cleophas (obecnie Kleofas)[5]. Po II wojnie światowej mieścił się tu Górniczy Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego, a w latach 50. XX w. przedszkole, które później przeniesiono do budynku obok. Pałac od 2007 roku, po zakupie przez spółkę Avimed, został odrestaurowywany, a po adaptacji pomieszczeń od 2009 roku działa w nim prywatny szpital[4].
Architektura i otoczenie
Budynek jest w stylu klasycystycznym. Posiada dwie kondygnacje, podpiwniczenie oraz poddasze. We wnętrzu obiektu znajduje m.in. się klatka schodowa ze zdobionymi balustradami oraz wielki żyrandol pochodzący z końca XIX wieku. Przed wejściem znajduje się specjalny podjazd dla pojazdów kołowych[3].
Przy pałacu mieści się park składający się z dwóch części oddzielonych ulicą Gliwicką: północnej – tam gdzie zlokalizowany jest dwór oraz południowej – obecny plac Józefa Londzina (nazywany również popularnie Gruszka placem). W pobliżu pałacu znajduje się przystanek tramwajowy oraz autobusowy Załęże Dwór[6].
Galeria
Pałac od strony północno-wschodniej
Herb nad wejściem głównym
Pałac od strony ulicy Gliwickiej
Przypisy
↑ abcŚląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. [dostęp 2011-07-04]. (pol.).
↑Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2020-12-13].